AZƏRBAYCAN İNŞAAT VƏ MEMARLIQ ELMİ-TƏDQİQAT İNSTİTUTU
AZİMETİ

AZƏRBAYCANDA İNŞAAT və MEMARLIQ

ELMİ-PRAKTİKİ JURNAL
Flag of Azerbaijan

Azərbaycanda İnşaat və Memarlıq (2025) № 2 PDF

İNŞAAT KONSTRUKSİYALARI , BİNA VƏ QURĞULAR

MƏŞƏDİ ŞÜKÜR MİRSİYAB OĞLUNUN KARVANSARAY BİNASININ KONSTRUKTİV XÜSUSİYYƏTLƏRİNİN TƏDQİQİ VƏ ONUN BƏRPASINA DAİR TÖVSİYƏLƏR

EminovY.M., Əliyev C.A., Hüseynov B.M., Qarayev Ş.Ə.

PDF 3-9
0

Məqalə Şuşa şəhərinin mərkəzi hissəsində yerləşən XIX əsrin sonlarına aid tarixi memarlıq abidəsi sayılan Məşədi Şükür Mirsiyab oğlunun ikimərtəbəli karvansaray binasının konstruktiv xüsusiyyətlərinin öyrənilməsinə və onun bərpasına aid tövsiyyələrə həsr edilmişdir. Binanın konstruktiv sxemi müəyyənləşdirilmiş, konstruktiv cizgiləri bərpa edilmiş, istifadə olunan materialların faktiki möhkəmlikləri təyin olunmuş, konstruksiyalarda, bünövrədə, divarlarda, örtüklərdə, günbəzlərdə zədələnmələr, onların təhlükəlilik kateqoriyaları müəyyənləşdirilmiş, binanın texniki vəziyyəti qiymətləndirilmiş, bərpasına aid təklif və tövsiyyələr işlənilmişdir. 

SUALTI DALĞADÖYƏNLƏR, ONLARIN LAYİHƏLƏNDİRİLMƏSİ VƏ İNNOVASİYALARIN TƏHLİLİ (rus dilində)

Həbibov F.H.,Həbibova L.F., Əhmədova A.H.

10-22
0

Qurğuya dalğa təsirini azaltmaq, əks olunan dalğaların təhlükəli eroziya təsiri ilə meydana gəlməsini istisna etmək, dalğa məkanında çöküntü yığmaq və qurğunun dəyərini azaltmaq üçün sualtı dalğadöyənlər qurulur. Sualtı dalğadöyənlərin konstruksiyaları, onların dizaynı və hesablanması əsasları haqqında əsas məlumatlar verilir. Sualtı dalğadöyənlərin konstruksiyaları və dizaynı sahəsində müasir innovativ texniki həllərin sistemli təhlili verilir. 

AZƏRBAYCANDA 1920–1980-ci İLLƏRDƏ TİKİLMİŞ BEŞ MƏRTƏBƏLİ BİNALARIN YENİDƏNQURULMASI TƏCRÜBƏSİNİN TƏHLİLİ

texnika üzrə f.d., dosent Eminov Y.M., memarlıq üzrə f.d., dosent Cəfərov N.N.

32-36
0

Məqalədə 1920-1980-ci illərdə Azərbaycanda tikintinin əsas xüsusiyyətləri, tikinti işlərinin ümumi memarlıq və şəhərsalma xüsusiyyətləri təhlil edilmişdir. Onların müasir tələblərə tam cavab vermədiyi, dayanıqlılıq və möhkəmlik kimi tələbləri qismən təmin etsələr də daha çox mənəvi aşınmaya məruz qaldıqları əsaslandırılmışdır. Hazırda ölkəmizdə gedən tikintinin yüksək nailiyyətləri fonunda 5 mərtəbəli binaların çatışmayan cəhətləri daha çox hiss olunur (həm istismar, həm də planlaşma baxımından) ki, bu məqəsədlə də onların yenidən qurulması, planlaşdırılması mümkünlüyü təhlil olunmuşdur.

TİKİNTİ MATERİALLARI

BETON ÜÇÜN DOLDURUCULARIN STANDARTLARINDA ŞAXTAYADAVAMLIQ GÖSTƏRİCİSİNİN TƏYİNİNDƏ VƏ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİNDƏ ZİDDİYYƏTLİ AMİLLƏRİN TƏDQİQİ

ex. üzrə.f.d. Bayramov F.H., kimya üzrə f.d. Mustafayev K.N. FHN. S.Ə.Dadaşov adına Elmi-Tədqiqat Layihə Konstruktor və İnşaat Materialları İnstitutu

23-31
0

Bu məqalədə beton üçün doldurucuların standartlarına istinad edilərək göstərilir ki, eyni materialın dondurulub-açılma, yaxud tezləşdirmə üsullarından hər hansı biri ilə şaxtayadavamlıq markasını təyin etdikdə nəticələr eyni alınır. Lakin, aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, intruziv, çöküntü və metamorfik süxurlardan hazırlanmış beton üçün doldurucuların şaxtayadavamlıq göstəricisi standartda nəzərdə tutulan hər iki üsulla təyin edib  qiymətləndirildikdə yoxlanılan F100 markası üzrə eyni nəticə alınır. Effuziv süxurlardan hazırlanmış doldurucuların şaxtayadavamlıq markası hər iki üsulla təyin edildikdə fərqli nəticələr alınır. Dondurub-açılma üsulu ilə şaxtayadavamlıq markası F100 müəyyən edilən effuziv süxurdan doldurucunu tezləşdirilmiş üsul ilə təyin etdikdə şaxtayadavamlıq markası F50 alınır. Göstərilən ziddiyətin effuziv süxurlardan hazırlanan doldurucuların tərkibində şüşə fazanın və amorf silisium dörd oksidin olması ilə izah edilə bilər. Məqalədə effuziv süxurlardan beton üçün doldurucuların standartında nəzərdə tutulan tezləşdirilmiş üsulla şaxtayadavamlığının təyininə yol verilməməsi göstərilmişdir. Eləcə də alınan elmi nəticənin müvafiq standartlarında nəzərə alınmasına baxılması təklif edilmişdir.

MEMARLIQ VƏ ŞƏHƏRSALMA

EKOLOJİ LAYİHƏLƏNDİRMƏNİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ. “YAŞIL” STANDARTLAR (rus dilində)

mem. üzrə f.d., dosent Səlimova А.Т. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti

37-48
0

Ekoloji layihələndirmə tikintinin təbiətə minimal təsirini, ehtiyatlardan səmərəli istifadəni və əlverişli yaşayış mühitinin yaradılmasını təmin edən layihələndirmə sistemidir. Məqalədə ekoloji layihələndirmə prinsiplərinin və perspektivlərinin qiymətləndirilməsi təhlil olunub. Məqalədə ekoloji layihələndirmənin əsas prinsipləri, məqsədləri və inkişaf istiqamətləri haqqında ümumi məlumat verilir. Binaların ətraf mühitə təsirinin minimuma endirilməsi və enerji səmərəliliyinin artırılması vasitəsi kimi “yaşıl standartların” (LEED, BREEAM, DGNB və s.) tətbiqinin vacibliyi vurğulanır. “Binaların sertifikatlaşdırılması” sahəsi üzrə beynəlxalq təcrübələr araşdırılıb. 

XVI ƏSRLƏRDƏ ANADOLUDA BÖYÜK İPƏK YOLUNUN TƏSİRİ İLƏ TİKİLMİŞ KARVANSARALAR

Gokce Eftal inşaat mühəndisi-memar,

50-55
0

Çindən Avropaya uzanan ticarət yolunun mühüm keçid nöqtəsinə çevrilmiş Anadolu bölgəsində digər memarlıq abidələri ilə yanaşı XVI əsrdə inşa edilmiş karvansaralar böyük əhəmiyyətə malik olmuşdur. Osmanlı memarlığının fərqli üslublarını özündə əks etdirən həmin karvansaralar Böyük İpək Yolunun əsas keçid nöqtəsi üzərində və ya onun yaxınlığında tikilirdi. Belə nümunələrdən Kurşunlu (İstanbul), Rüstəm Paşa karvansarası (Edirne), Sokullu Məhmət Paşa karvansarası (Lüleburqaz), Çələbi Sultan Məhmət (Kütahya), Şəhzadə karvansarası (Manisa), Çoban Mustafa Paşa karvansarası (İzmit), Sincanlı Sinan Paşa karvansarası (Afyon), Rüstem Paşa karvansarası (Konya), Sultan II Səlim karvansarası (Konya) və digərlərini göstərmək olar. Məqalədə bir neçə karvansara nümunəsinin memarlıq xüsusiyyətləri üzərində aparılmış araşdırma həmin memarlıq tikililərinin ümumi xüsusiyyətləri, memarlıq üslubu haqqında informasiya verir. 

EKOLOGİYA

BAKI ŞƏHƏRİNİN İNKİŞAFININ EKOLOJİ ASPEKTLƏRİ

Dissertant Seyidova N.Ş. Azərbaycan İnşaat və Memarlıq ETİ

46-49
0

Məqalədə Bakı şəhərinin davamlı inkişafı, şəhərsalma və binaların ekoloji aspektləri müzakirə edilir. Ətraf mühitin qiymətləndirilməsinin strateji planlaşdırma və dayanıqlı inkişaf prinsiplərinə uyğun həll yolları ilə bağlı məlumatlar təqdim edilir.